In vuur en vlam
Afgelopen maand dook ik dieper in de symbologie achter tijd. Ik zag de filmklassieker La Guerre du Feu (Quest for Fire 1981), het boeiende theaterstuk Girls & Boys Toneelgroep Oostpool en een lezing over het belang van (dag)dromen door Joke J. Hermsen.
In de film van Jean Jacques Annaud wordt vuur weergegeven als machtig wapen tegen dieren en mensen. Een groep jagers-verzamelaars ziet hun vuur afgepakt worden door mensapen en sturen drie niet bijster snuggere mannen om dit godsgeschenk terug te krijgen. Het is een boeiende, komische, soms verbijsterende film zonder dialoog. Het dubbele aan vuur is dat een zo behaaglijke warmtebron enorme destructie teweeg kan brengen. Socioloog Jaap Goudsblom beschrijft in Vuur en Beschaving (1992) dat onze volledige maatschappij drijft op vuurbeheersing: steden, landbouw en welvaart zouden niet mogelijk zijn zonder. Vuur is onlosmakelijk verbonden met oorlog. Bij rooftochten werd de smid vaak ontvoerd of vermoord zodat deze geen wapens meer kon smeden voor de vijand. Hij merkt op dat de domesticatie van dit natuurelement mogelijk model stond voor beheersing op andere gebieden, zoals de slavernij, geweld tegen vrouwen en de bio industrie.
In vlammen zie ik dan ook een passend symbool voor mannelijke tijd: kortstondig, explosief en impulsief, de pijl die zich een weg door het universum zoekt. In het rijtje met fallus symbolem en de ejaculatie, zoals geweren, wolkenkrabbers en de computermuis. Niet gek dat de BBQ verzorgen als hét symbool van mannelijkheid wordt gezien...
In de adembenemende monoloog Girls & Boys (geschreven door Dennis Kelly, geregisseerd door Daria Bukvić) voert de hoofdpersoon de controledrang van mannen op als de reden voor geweld. De slotzin: "De samenleving is niet ingericht vóór mannen, ze is gebouwd om mannen te stoppen." Ik stelde een vriendin de vraag: waarom gedragen mannen zich zo? En zij zegt: Omdat ze een piemel hebben! Waardoor ik me afvroeg hoe een wereld eruit ziet die vrouwen evenveel eer aan doet. Geen puntige daken die naar boven wijzen als erectie maar organische vormen, spiralen en koepels zoals het werk van Gaudí, Hundertwasser en Art Nouveau architecten? Tijdens de Q&A na de voorstelling opperde de regisseuse een andere oplossing: 1. Minder mannen aan de macht, en 2. Mannen, leer om een vrouw langer dan drie minuten te behagen in bed. Met andere woorden leer geduldig in plaats van impulsief te zijn. Read the room, luister naar je behoefte, van binnen en van buiten.
Dit sloot weer mooi aan bij het betoog van Joke J. Hermsen. In ons overwerkte maatschappij is geen ruimte meer voor rust. Elk moment wordt gevuld met impulsen en schermtijd. Juist in de luwte is er kans op eureka momenten en vitaliteit. Door leegtes in te plannen nodigen we de inspiratie - Kairos - uit om langs te komen en ons van vleugels te voorzien. En hoe dat beter te doen dan samen één te worden in extase, een boek te lezen of uit het raam te staren? Behoorlijk passend bij dit regenrijke seizoen 😉
#Tijd
