Hoe het basisinkomen ons verlost van de hang naar cijfertjes

Elke 28 dagen schrijf ik een bijdrage over tijd. Vandaag valt die samen met de klok die een uur vooruit is gezet. Misschien heb je een extra trage dag ervaren omdat het 'langer' licht was. Of heb je een gehaast gevoel ervaren omdat dat ene uur slaap ontbrak. Hoewel de klok en tijd hand in hand lijken te gaan, doen andere symbolen veel meer recht aan tijd, zoals een plantje dat uitgroeit tot boom, de gekromde curve van ruimtetijd of het goddelijke moment van geluk of inspiratie in de vorm Kairos.

Onze hele wereld lijkt steeds meer ingericht te zijn op meten = weten, datapunten, peak performance, feedback en optimalisatie. Hoger, sneller, sterker. Daardoor vergeten we stil te staan en in het moment tevreden te zijn met wat we hebben. Het leven is geen wedstrijd, het leven is een feestje. Dat feest herinner je niet door te turven hoeveel gasten er waren, en hoe blij ze op elk ogenblik waren. De herinnering die zich nestelt in je hart zijn momenten van verbinding. Activiteiten die je samen onderneemt als (vals) zingen, eten delen of verhalen uitwisselen. Een gemoedelijke sfeer, je thuis weten en geborgen voelen.

Helaas is het leven helemaal geen feestje voor iedereen. 2,4% van Nederland woont in armoede, maar bijna iedereen leeft in een systeem gebaseerd op het tellen van geld en het tellen van tijd. Want de verdeelsleutel in de economie is niet per se valuta in je portemonnee. Het is vooral de locatie van je wieg en de ervaringen die je vormen. Je sociale kapitaal bepaalt of je je draai in het leven vindt en of er bijgevolg geld in het laatje stroomt. Helaas zijn beide vormen van kapitaal dusdanig scheef verdeeld dat het destructief is en mensenlevens kapotmaakt. Daar is geld (en dit leven) geloof ik niet voor bedoeld. Een basisinkomen kan deze kloof verkleinen.

Als sociaal kapitaal zo belangrijk is, waarom zou een kwantitatieve som geld in de vorm van een basisinkomen de positie van mensen dan verbeten? Naar mijn idee slaat het basisinkomen de brug tussen kwantiteit en kwaliteit. Het is een krediet dat veel minder dient om de bankrekening te vullen als wel een sociaal cement dat mensen in staat stelt een vertrouwensvol leven te leiden, zonder discriminatie. Het brengt mensen dichterbij een kwalitatieve ervaring in het leven omdat het ons uit de overleefmodus en de ratrace van altijd meer haalt. Het is een gezonde basis, die maakt dat we ons kunnen richten op dat wat echt belangrijk is en waarde toevoegt. Het is een erkenning van waardevol maar on(der)betaald werk. Een cheque van vertrouwen om je hart te volgen, een uitweg uit de armoedeval.

Zodoende haalt een basisinkomen ons uit de mindset van schaarste. Het verlost ons van het ziekmakende tellen. Want hoewel het nuttig is om maat te houden via een klok en een punt ter oriëntatie als een zonnewijzer, gaat het niet om staren naar die zonnewijzer, de weg afleggen onder de zon is wat telt.

#Kairos #tijd #stilte #ziel

Tijd als water

Het is nog heel even februari, de kortste maand van het jaar. Een maand waarin het leven opstart en de lente langzaam zijn aanwezigheid inluidt met krokussen, sneeuwklokjes en cyclaam. Februari is ook de enige maand met 28 dagen, het reguliere ritme van een maancyclus. Tenzij het een schrikkeljaar is (dat komt van het woord 'schricken'; dat 'een grote stap zetten' of 'springen' betekent). Het jaar verspringt bijvoorbeeld in 2024 weer. Maar genoeg over februari.

Vorige editie ging het over jezelf doodwerken, vandaag gaat het over overvloed. Dat woord zegt het al. Een vloed is een berg water, onvoorstelbaar groot. Een vloed kan moois brengen maar ook veel ellende. Een stormvloed bijvoorbeeld. Het gaat om het komen en gaan, het geven en nemen, het wassen (groeien) en tanen (afnemen). Overvloed is de garantie dat er altijd genoeg is en ook altijd zal zijn omdat het patroon zich herhaalt tot in oneindigheid.

Tijd en overvloed zijn voor mij veel logischer gekoppeld dan tijd en schaarste. Er is namelijk oneindig veel tijd. Tijd wordt dan ook vaak vergeleken met water. Bijvoorbeeld 'ik heb zeeën van tijd' of het bekende gezegde Panta Rhei. Dat wil zeggen 'alles stroomt': wie een teen in een rivier steekt ervaart een steeds veranderende rivier, maar ook de mens is van het ene op het andere moment altijd anders. Water heeft een belangrijke ceremoniële functie om momenten in de tijd te markeren zoals dopen bij een nieuwe geboorte, het wassen van voeten of handen om kwetsuren uit het verleden te verwerken of het brengen van een plengoffer voor voorspoed.

We doen vaak of we tijd kunnen tellen en verhandelen maar in werkelijkheid glipt tijd door onze vingers, als water door een beek. Tijd is ongrijpbaar. Zoals Nederland weerstand biedt aan het natuurlijke komen en gaan van water via stormvloedkeringen en dijken, zo proberen mensen via horloges en agenda's grip te krijgen op de tijd. Die oefening zal altijd futiel blijken te zijn; water vindt zijn weg toch wel. Als het niet over de dijk is, dan via een land dat elk jaar een centimeter inklinkt en uiteindelijk toch overstroomt. De tijd heeft ook een eigen wil; je kan het niet terugdraaien, het enige onvermijdelijke zijn de dood en wedergeboorte, de cyclus.

Overvloed is wat mij betreft het wegnemen van barrières. Als je ergens een grens bouwt kan het water niet overal heen. De druk die zich opbouwt mondt dan uit in een ramp. Geef je jezelf over aan de natuurlijke stroom, dan egaliseert de druk vanzelf en wordt je vanzelf meegevoerd met de stroom. Een jaarlijkse overstroming laat bijvoorbeeld een laagje slib achter. Dat is geen afval dat gebaggerd moet worden maar een immens waardevolle voedingsbodem.

Overvloed denken is dat laagje slib verwelkomen in je leven. Jezelf verbinden met de ander. Het diepe vertrouwen dat het wel goed komt omdat het leven altijd één grote cyclus is geweest en zal zijn.

Tijd om dat in de praktijk te brengen. Over vier weken schrijf ik over het basisinkomen als teken van overvloed.

Tijd en arbeid

Fijne eerste dag van de tweede maand van het jaar! In mijn eerste artikel over tijd vertelde ik over de totstandkoming van de Gregoriaanse kalender. Hoe Kodak oprichter George Eastman pleitte voor dertien maanden van gelijke lengte (13*28=364 dagen) in plaats van 12 ongelijke maanden. En hoe deze IFC (International Fixed Calendar) stukliep op religieuze bezwaren tegen een 365e dag buiten de tijd. Vandaag kijk ik naar de relatie tussen tijd en arbeid.

Henry Ford (dé persoon achter de lopende band assemblage) was geobsedeerd met tijd. In zijn jeugd repareerde hij horloges van buurtbewoners. Op latere leeftijd bouwde hij een horloge dat zowel de lokale tijd aangaf als de nieuwe standaardtijd, ingevoerd bij de komst van de spoorwegen. Binnen zijn eigen bedrijf introduceerde hij als eerste de Five Dollar Day, een werkdag van 8 in plaats van 9 uur. Daardoor kon zijn personeel erop uit om van de dag te genieten. Met het grotere besteedbare inkomen kochten ze zijn product; de auto. Een gezonde economie is dus niet per se gebaat bij hard en lang werken.

De regio die het meest bekend staat om hard werken is toch wel Oost-Azië. Familie- en bedrijfsbanden zijn daar innig verweven, wat leidt tot megaconcerns als Mitsubishi en Samsung. Deze bedrijven hebben vaak verregaande invloed op de maatschappij en het leven van werknemers. Bedrijven voorzien in de huisvesting van hun werknemers die daarmee afhankelijk worden van hun baan om te overleven. Wie niet hard werkt en op vrijdag met de baas de kroeg in duikt kan zomaar ontslagen worden. Zo komt van kwalitatieve tijdsbesteding weinig terecht. Gevolg is dat het geboortecijfer in Zuid-Korea, Japan en China sterk achterblijft bij de rest van de wereld. Om het tij te keren worden er allerlei activiteiten georganiseerd voor koppels, meestal op de 14e van de maand. Naast Valentijnsdag is er een maand later een dag waarop vrouwen de man mee op date nemen. Wel zo geëmancipeerd!

Nog een belangrijke manier om het kwalitatieve tijdelement terug te brengen in werk is warm eten tussen de middag. Deze traditie zorgt ervoor dat de dag in tweeën wordt gedeeld. Men leeft niet de hele dag van taak tot taak om tussendoor een boterham naar binnen te werken. Er wordt de tijd genomen voor een uitgebreide lunch in gezelschap. Op boerenbedrijven en op Urk doen ze dat nog steeds. Grote vraag is dan wel wie het eten klaar maakt, want die traditionele werkverdeling is ook niet altijd ideaal.

Hoewel veel mensen in het bedrijfsleven prediken dat tijd gelijk staat aan geld, zijn het wezenlijk andere fenomenen. Wat er op je grafsteen staat is niet het saldo van je bankrekening. Daarom zit er een hoop wijsheid in de woorden van John Carnegie dat het dwaas is om rijk te sterven. Het leven wordt pas rijkdom wanneer je het kunt delen. Dat is dan meteen de vooruitblik naar het volgende artikel in de serie: tijd en overvloed. Tot over 28 dagen allemaal!

#Tijd #Rebellen #Goedevoorouder #Valentijnsdag #Productiviteit

13 maanden kalender

Gelukkig nieuwjaar! Mijn goede voornemens zijn 1. LEF verkozen krijgen in de gemeenteraad van Den Haag en Amsterdam 2. Zweden bezoeken per fiets/trein 3. Iedere 28 dagen een verhaal over tijd delen. Met als eerste aflevering: de 13 maanden kalender.

In het Romeinse Rijk, ver voor Christus, had de kalender 10 maanden en een naamloze winterperiode. Het woord 'kalender' komt van Calendula, het boek waarin schulden werden bijgehouden. In januari en februari groeide er niks op het land dus werd er ook geen belasting geïnd.

Later veranderde dat door oorlogszuchtige heersers die permanente uitbreiding en oorlog wilden voeren. Ze besloten ook maanden naar zichzelf te noemen. Quintilis (oorspronkelijk de 5e maand) werd Juli en sextilius (oorspronkelijk de 6e maand) werd Augustus. Door het contact met de Soemerische, Babylonische en Egyptische beschaving werd het sexagesimale stelsel (in 60-tallen opdelen) overgenomen en raakten we opgezadeld met 12 maanden van onwillekeurige lengte.

Kodak oprichter George Eastman (01854-01931) ergerde zich aan deze willekeur. Hij was de grootste pleitbezorger van de 'International Fixed Calendar' een aanpassing van de Internationale Vredeskalender, vernoemd naar (mannelijke) wetenschappers. Als cineast wist hij als geen ander wat tijd inhield, een foto is immers een moment bevroren in de tijd. Echter is er een verschil tussen cinematografische, bevroren tijd en natuurlijke, bewegende tijd.

Zijn voorstel was om 13 maanden te gebruiken van ieder 28 dagen. Middenin het jaar kwam een extra zomermaand genaamd Sol. Deze regelmaat maakte tellen van zo'n beetje alle dingen, van de boekhouding (iedere maand dezelfde hoeveelheid gewerkte uren) tot de productieprocessen (hoeveel wordt er afgenomen en moet er worden geproduceerd) een stuk overzichtelijker. Zozeer zelfs, dat Kodak tot 1989, lang na Eastman's dood, de 13 maanden kalender gebruikte.

Eastman pleitte ook bij de voorloper van de Verenigde Naties, de League of Nations, voor de invoering van deze International Fixed Calendar. Hij slaagde daar bijna in; het zakenleven zag de invoering wel zitten, ook al zou er een extra feestdag aan het jaar worden toegevoegd. 13*28 maakt namelijk 364 dagen. De 365e dag zou tellen als 'dag buiten de tijd'. Juist deze feestdag riep hevige weerstand op bij religieuze groeperingen. Zij wilden vasthouden aan het ritme van iedere 7 dagen een heilige viering. Deze cyclus van een heilig getal verstoren, simpelweg vanwege boekhoudkundig gemak, vonden zij veel te ver gaan.

De meeste religies berekenen Pasen, de Ramadan en het Looffeest overigens juist op basis van de maan, die om en nabij elke 28 dagen een cyclus doormaakt. Niet voor niets is het woord maand ernaar vernoemd, en houden ook onze lichamen (van menstruatie tot en met celvernieuwing) rekening met dat tempo. Kunnen we die dag buiten de tijd dan niet gebruiken als extra lange dag van eerbied voor het aangeven van het goddelijke ritme?

Ik zou dus zeggen; op naar een nieuwe 13-maanden kalender.